NIBE-bundel vergelijkt opvattingen monetaire beleidsmakers
zeven industrielanden
Nederland
Financiele markten en
monetair beleid
nee
INSURED
DEPOSITS
Crisis in de savings- Bush is betrokken, in de eerste
and loan industry: plaats een gevolg van een veel te ris-
clienten in de rij kant beleggingsbeleid. Daarbij
voor hun geld kwam nog een aantal extra compli-
Foto: AP cerende factoren die niet in Neder-
land spelen. In het Amerikaanse
banksysteem bestaat tot op heden
een strikte scheiding tussen het
bank- en effectenbedrijf. Spaarban-
ken kunnen dus niet zoals Neder-
landse banken verliezen in de ene
financiele sector compenseren met
goede resultaten in een andere
sector. Bovendien is het in de VS
voor een bank verboden in meer
dan een staat kantoren te hebben
wat een regionale spreiding van risi-
co's en beleggingen onmogelijk
maakte voor de spaarbanken. Het
gebrek aan mogelijkheden voor risi-
cospreiding verergerde voor de ban-
ken het probleem dus nog eens.
Voor de regering Bush zijn de drui-
ven momenteel behoorlijk zuur.
Doordat de overheid spaargelden
tot 100.000 dollar garandeert, komt
het overgrote deel van het spaarban-
kendebacle voor haar rekening. Dat
betekent een extra post op een over-
heidsbegroting die al jaren een veel
te groot tekort vertoont. En wat de
druiven nog zuurder maakt: enige
tijd geleden is er een wet aangeno-
men die de regering verplicht het
overheidstekort binnen enkele jaren
tot nul te veranderen. Met een
groeivertraging in de Amerikaanse
economie en flinke extra uitgaven
voor de Golfcrisis kan de regering
Bush ('read my lips, no new taxes')
het failliet van een aantal spaarban
ken missen als kiespijn.
Een spaarbankendebacle als in de
Verenigde Staten zou overigens in
Nederland ondenkbaar zijn. Inter-
nationaal staat het Nederlandse
bankwezen als degelijk bekend en
het toezicht op dat bankwezen geldt
als grondig en streng. Dat strenge
toezicht brengt in de praktijk bij-
voorbeeld met zich mee dat de ban-
ken mensen in dienst moeten heb
ben die zich uitsluitend bezighou-
den met de rapportage aan De Ne-
derlandsche Bank. 'Dat is een zware
eis\ zegt Burink, 'maar aan de an
dere kant profiteren de banken van
dit toezicht door het ongekend grote
vertrouwen van het publiek.'
Dat neemt niet weg dat er hier ook
wel eens wat misgaat (denk aan: de
Tilburgsche Hypotheekbank en de
Amsterdam-American-Bank) maar
die zaken zijn, mede door de ban
ken zelf, opgelost op een wijze
waarbij de consumenten zoveel mo-
gelijk zijn ontzien. Immers, als het
publiek het vertrouwen in de ban
ken verliest, snijden de banken zich
zelf in de vingers.
De financiele wereld is in de afgelopen
tien jaar overspoeld door een golf van
financiele liberalisaties en innovaties.
Nieuwe produkten die vaak in de Ver
enigde Staten hun oorsprong hadden,
vonden snel hun weg naar de financie
le markten in andere landen. Het be-
leid dat de monetaire autoriteiten in
de verschillende landen voerden,
moest in toenemende mate rekening
houden met deze ontwikkeling en met
de voortschrijdende mondiale afhan-
kelijkheid tussen de nationale mark-
ten. Kapitaal is immers niet langer ge-
bonden aan de landsgrenzen en grote
kapitaalstromen bewegen zich over de
aardbol op zoek naar de meest renda-
bele aanwending.
In Financiele markten en monetair be-
leid worden de readies van de mone
taire beleidsmakers in een zevental in
dustrielanden op bovengenoemde ont-
wikkelingen behandeld. Behalve de
grote drie, de Verenigde Staten, Japan
en de Bondsrepubliek, komen ook het
Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italie
en het economisch opkomende Spanje
aan de orde. De problemen waarmee
de Centrale Banken en de Ministeries
van Financien te maken kregen, wa-
ren in alle landen min of meer gelijk:
welke geldhoeveelheidsmaatstaf moet
worden gecontroleerd? Welk belang
moet aan een stabiele wisselkoers wor
den gehecht, etcetera?
De antwoorden die gegeven werden,
verschilden echter van land tot land
als gevolg van de specifieke econo-
misch-financiele structuur van een
land en de conjuncturele problemen
waarmee men te maken had. Zo was
en is in Italie de invloed van de (partij)
politiek op het bankwezen bijzonder
groot en zijn politieke benoemingen
bij de staatsbanken heel normaal. Ook
de scheidingsmuren tussen de finan
ciele deelmarkten verschillen van land
tot land. Zo zijn Duitse (en Neder
landse) banken universele banken, ter-
wijl in bijvoorbeeld de VS (voorlopig
nog) een strikte scheiding bestaat tus
sen commerciele en efiectenbanken.
Hoewel financiele markten in de wes-
terse landen 'naar elkaar toe groeien'
Ervaringen in zeven landen
Red.drS.C.W EpnperendreJ.L Gerards
zullen de nog bestaande verschillen
ook in de jaren '90 nog belangrijk blij-
ven.
De acht auteurs die aan deze bundel
hebben bijgedragen, zijn afkomstig
van De Nederlandsche Bank, van de
Katholieke Universiteit Brabant, een
adviesbureau, het NIBE en van de
economische onderzoeksafdelingen
van de Rabobank, Amro Bank en
ABN Bank. Het boek werd officieel in
ontvangst genomen door Dr. A. Szasz,
directeur van De Nederlandsche
Bank.
Het boek is behalve voor economische
hogescholen en universiteiten ook
uitermate geschikt voor gebruik in het
bankwezen, met name bij de bankme-
dewerkers die op een of andere wijze
betrokken zijn bij het kapitaalverkeer
met het buitenland. Vooral over het
bank- en financiewezen en het mone
tair beleid in Frankrijk, Italie en Span
je is nog weinig of niets in het Neder
landse taalgebied gepubliceerd.
In het speciale decembernummer van
de ABN Economic Review zal even-
eens aandacht worden besteed aan de
mogelijkheden en moeilijkheden van
het monetaire beleid in de jaren '90.
Financiele markten en monetair be
leid. Ervaringen in zeven landen. On-
der redactie van Dr. S. C. W. Eijffin-
ger Drs. J. L. Gerards, NIBE, no-
vember 1990.
Drs. F. J. Burink
10
