seerd systeem te ontwikkelen. In die tijd
werkte men al met het Systeem Buitenland
Kas.
De ontwikkeling van een nieuw systeem
vergde echter meer tijd dan was verwacht.
"Elke tout kost letterlijk
handenvol geld"
"De problematiek waar we mee te maken
kregen is aanvankelijk onderschat," ver-
klaarde Hans Konstapel, Systeemgroepslei-
der Sectie Geld, die overigens pas in 1981
bij het project betrokken raakte.
"Met het systeem dat op dat moment in ge-
bruik was, bleek het onder meer niet moge-
lijk om op acceptabele wijze deposito's in
vreemde valuta met een variabele looptijd
(callgeld) te administreren. Het werd na
enige tijd duidelijk dat niet in een keer alle
handelingen geautomatiseerd konden wor-
den. Er moest stap voor stap te werk wor-
den gegaan."
Maar dan nog was de materie dermate
complex dat de actieve betrokkenheid van
de gebruiker nodig was. Vandaar dat een
van de medewerkers van Kas Buitenland,
Henk Willemse, bijna een jaar lang op het
Computercentrum Amstelveen meewerkte
aan de opbouw van het uiteindelijke Sys
teem Buitenland Deposito's.
Henk Willemse: "De werkzaamheden die
wij verrichten stellen heel specifieke eisen
aan het te gebruiken systeem. Je moet bij-
voorbeeld exact weten hoe je een deviezen-
melding moet verzorgen, voordat je zo'n
toepassing in het systeem kunt brengen.
Vanaf het moment dat we er gezamenlijk
aan werkten kwam het project in een
stroomversnelling."
"Nog voordat het SBD klaar was werd in
april 1980 een interim callsysteem inge-
voerd," vervolgt Jan Elfrink. "Het was een
vrij simpel systeem waarmee je alleen be-
vestigingen en rentestaffels kon maken.
Niettemin is nadien ons bestand callgeld
verviervoudigd, doordat we een veel groter
volume konden verwerken en ook makke-
lijker konden inspelen op de rente-ontwik-
keling. De invoering van het SBD in janua-
ri 1982 zorgde uiteindelijk voor een finale
oplossing van alle problemen."
Twee fasen structuur
De administratieve verwerking van deposi
to's met het SBD gebeurt in twee stappen.
Eerst worden de transacties ingevoerd via
een dialoog (vraag-antwoord) met een
beeldschermstation. Wanneer alle posten
zijn ingevoerd worden ze's avonds batch-
gewijs verwerkt.
Het invoeren van een transactie gaat als
volgt in zijn werk. Wanneer de dealer de
transactie op een invoerconcept (dealerbon,
telex of computerlijst) heeft vastgelegd,
wordt deze naar de administratie gebracht.
Hier wordt het invoerconcept eventueel
aangevuld met de nodige gegevens. de zgn.
werkvoorbereiding, zodat de post op het
beeldschermstation ingevoerd kan worden.
Het invoeren van de transactie geschiedt
aan de hand van een code die de aard van
de transactie aangeeft. Vervolgens brengt de
datatypist de post in. Tijdens het invoeren
wordt de transactie vanuit het systeem ge-
controleerd. Er wordt nagegaan of de stan-
daardgegevens (zoals naam-adres-woon-
plaats en rekeningnummer) aanwezig zijn,
of de transactie wel afkomstig is van een
bank waarmee de ABN in relatie staat en -
onder meer bij verlenging - of het desbetref-
fende deposito inderdaad in de administra
tie voorkomt.
Wanneer de post door het systeem goed be-
vonden is, dan wordt deze nog geverifieerd
door de datatypist aan de hand van het in
voerconcept. Hij noteert het uit het systeem
afkomstige volgnummer, parafeert de bon
en geeft deze aan de autorisator.
De autorisator controleert of het scherm
gegevensinvoer (data-entry) en verificatie
verenigd zijn in een persoon, de datatypist.
Alleen de functie autorisatie is hier strikt
gescheiden en wordt - uiteraard - uitgeoe-
fend door een autorisator.
"Er is om twee redenen voor die twee fa-
sen structuur gekozen," licht Jan Elfrink
toe. "In de eerste plaats ligt de verwer-
kingssnelheid hoger. Bovendien krijgt het
werk van de datatypist meer inhoud door
drie verschillende werkzaamheden in een
persoon te verenigen. Hij draagt een grotere
verantwoordelijkheid.
"Onze medewerkers waren gewend aan de
hand van een document een beslissing te
nemen. Die kennis willen we niet verloren
laten gaan. Bij het SBD nemen ze die beslis
sing tijdens de verificatie aan de hand van
de dealerbon."
Nadat alle transacties zijn ingevoerd en
geautoriseerd, worden ze's avonds batch-
gewijs, dus in een muteringsproces ver-
goed is ingevuld en of er nabewerking nodig
is (bijvoorbeeld het versturen van een be-
vestiging of een automatische betalingsop-
dracht). Maar hij kijkt de post ook inhou-
delijk na. Het kan namelijk het geval zijn
dat op een bon een verkeerd percentage of
munstsoort staat. Transacties waarbij
rechtstreeks aan clienten wordt betaald en
die een bepaald bedrag te boven gaan, wor
den (vanwege het grote afbreukrisico) nog
een tweede keer geautoriseerd.
werkt. Er worden dan vanuit het SBD beta-
Iingsopdrachten en bevestigingen voorbe-
reid, die dezelfde nacht verzonden worden
via het SWIFT-netwerk. De boekingen
worden door het SBD gemaakt en uiteinde
lijk verwerkt in SBV (Systeem Boekhouding
Vreemde valuta) en EBS, de hoofdboekhou-
ding van de bank. Ten slotte rapporteert
het SBD aan een groot aantai afdelingen die
van belangrijke beleidsinformatie worden
voorzien..
"De actieve betrokkenheid
van de gebruiker was nodig"
Anders dan bij de andere automatische sys-
temen die bij de bank in gebruik zijn, wor
den in het SBD de transacties ingevoerd
volgens een twee fasen structuur. Dat wil
zeggen dat de functies werkvoorbereiding.
Collectieve rentewijziging
Het SBD kent echter ook verschillende spe
cifieke toepassingen, zoals het collectieve
rentewijzigingsprogramma. Verreweg de
meeste callgelddeposito's (70%) zijn dollar-
gelden. Wanneer de dollarrente bijvoor
beeld stijgt is het nu mogelijk om via een
hulpprogramma van het SBD collectief de
rente te wijzigen, terwijl er toch voor ieder
4
Het invoeren van gegevens geschiedt aan de hand van de dealerbon.