ABNbood
Apeldoorn het
Stereossimulatiespel aan
Bij de officiele opening van het nieuwe kan-
toor Deventerstraat in Apeldoorn heeft de
directie van de ABN aan het gemeentebe-
stuur van Apeldoorn aangeboden om in de
gemeente het Stereos-simulatiespel te laten
spelen Dit min of meer unieke cadeau werd
ontworpen door de Zwitserse architect Mar
tin Geiger. Stereos is de afkorting van Ste-
delijke en Regionale Ontwikkelings Simu-
latie. Het Stereosspel is een middel om in
de vorm van een spel waaraan vertegen-
woordigers van diverse groeperingen deel-
nemen, de besluitvorming inzake regionale
vraagstukken voor een ieder duidelijk te
maken. Het spel duurt twee dagen.
In Apeldoorn werd aan het spel deelgeno-
men door vertegenwoordigers van het be-
drijfsleven, waaronder de heer H. J. A. M.
Schaepman (directeur ABN), van de ge
meente Apeldoorn, van de gemeenteraad,
de Raad voor de Stedebouw, kaders uit de
bevolking en van de Stedebouwkundige
Dienst voor de Oost Veluwe, die op 28 en
29 September bijeen waren in de kleine zaal
van Orpheus.
Stereos werd ingeleid door Ir. C. A. de Jong
van het Adviesbureau Arnhem BV, een
dochteronderneming van de N.V. Heidemaat-
schappij Beheer, die dit spel enige jaren ge-
leden aan de Nederlandse omstandigheden
aanpaste en het vervolgens in ons land in-
troduceerde. Stereos wordt gespeeld op
een soort ganzebord van 12x12 vierkanten,
waarbij elk vierkant een oppervlakte van
1 km2 voorstelt.
De deelnemers waren verdeeld in vier groe-
pen, te weten: het ambtenarenapparaat (6
personen), B. en W. (3 personen), het be-
drijfsleven (9 personen) en de bevolking (9
personen). Elke groep had daarbij zijn eigen
doelstelling:
Het bedrijfsleven streefde naar maximale
winst.
De bevolking richtte zich op leefbaar-
heid.
De wethouders beoogden politieke suc
cesses
Het ambtelijk apparaat tracht de ontwik-
keling zoveel mogelijk te doen aansluiten
bij de meest wenselijke ruimtelijke ont-
wikkelingen.
Op het bord werden de gevolgen van alle
beslissingen door de spelleider zichtbaar
gemaakt met behulp van fiches in bepaalde
kleuren. De besluiten werden ingevoerd in
een computer, die vervolgens aanwijzingen
verstrekte aan de groep planners. De plan
ners stelden op basis hiervan een planning
van de stadsontwikkeling op, die in iedere
spelperiode er waren er vier aan de
deelnemers werd voorgelegd. Op 12 grafie-
ken aan de muur werd de stand van zaken
met betrekking tot de verschillende deel
nemers weergegeven. In het spel was een
aantal sancties ingebouwd zoals b.v. wet
houders konden worden weggestemd, wat
inderdaad gebeurde, het bedrijfsleven kon
failliet gaan, de bevolking kreeg beneden
een bepaald ..ontevredenheidsniveau" extra
machtsmiddelen.
Het spel verliep in een aantal perioden van
elk ongeveer twee uur. Een periode ver-
tegenwoordigde in werkelijkheid een tijds-
duur van ongeveer 4 jaar. In Apeldoorn werd
in acht perioden gespeeld. Elke periode was
verdeeld in 4 fasen:
fase 1Koop en verkoop van grond
Bedrijfsleven en overheid onderhan-
delen over de aankoop van grond
en boden bij opbod.
fase 2: Inspraak en besluitvorming
Bedrijfsleven en bevolking maakten
hun wensen kenbaar ten aanzien van
de regionale ontwikkeling. Klachten
konden worden gedeponeerd bij de
wethouder, die volgens een bepaal
de procedure te werk kon gaan. Be
drijfsleven en bevolking konden elk
drie vertegenwoordigers afvaardigen
voor zitting in de gemeenteraad.
B. en W. brachten hier voorstellen
in stemming.
fase 3: Actie
Deze fase begon met het bouwen.
Het bedrijfsleven kon op aangekoch-
te grond woningen, industrie of han-
del vestigen. Vervolgens kon de be
volking haar woon- en werkplaatsen
kiezen.
fase 4 Inactieve fase
In deze laatste fase werd de balans
opgemaakt. Winsten werden bere-
kend, politiek succes werd vastge-
steld en aan de hand van enige nor-
men werd nagegaan of de bevolking
tevreden was. Tevens bepaalde elke
groep de strategie voor de volgende
periode.
De stedebouwkundige adviseurs
hadden tot taak te berekenen in
hoeverre de spelontwikkelingen van
de optimale mogelijkheden waren
afgeweken, waarbij de hulp werd
ingeroepen van een computer om de
juiste indicaties te bepalen.
Deze computer stond opgesteld in
Cleveland in de Amerikaanse staat
Ohio, waarmede Orpheus'" via een
directe telefoonlijn was verbonden.
Het resultaat na twee dagen van intensieve
besprekingen was, dat de Stereos werk-
groep kans had gezien een industriestad
met 375.000 inwoners te doen verrijzen, zij
het dat het leefklimaat er betrekkelijk slecht
kon worden genoemd, althans naar de aan-
gelegde normen te oordelen. Verder was de
belangrijke ervaring dat zowel tussen de
gemeentebestuurders en het ambtenaren
apparaat, als tussen de gemeentebestuur
ders en de bevolking legio communicatie-
storingen kunnen ontstaan, indien zoals vaak
het geval was nagelaten wordt de besluit
vorming met behulp van goede berichtge-
ving te begeleiden.
Duidelijk werd," aldus besloot Ir de Jong,
,,dat optimale computerberekeningen ten be-
hoeve van ruimtelijke ordening-ontwerpen
per definitie niet mogelijk zijn. Voor derge-
lijke modellen gelden geen wetten van Me-
den en Perzen. Alles wat wordt gedaan,
moet worden verricht door doodgewone
mensen met hun fouten en gebreken en
daarbij hangt alles af van de wijze waarop
deze mensen met elkaar communiceren."
12
