Het wordt voor ons natuurlijk wat moeilijk
als een bedrijf tegen het eind van het jaar
bij ons komt en alleen maar met de cijfers
over het vorige kalend'erjaar op tafel kan
komen. Overigens komt de snelle rappor-
tage er meer en meer in. De bedrijven zien
zelf wel in dat zij snel gegevens nodig heb-
ben om een goed beleid te kunnen voeren.
Vooral als het gaat om kredieten om inves-
teringen te financieren is het van belang te
weten hoe het bedrijf zich de financiele
ontwikkeling in de komende jaren voorstelt
Prognoses van balans en verlies- en winst-
rekening zijn hierbij erg nuttig. Mijn ervaring
is dat prognoses vaker niet worden gehaald
dan wel. Sommige bedrijven hebben gede-
tailleerde prognoses over 5 of wel meer ja
ren. In zo'n geval moet uiteraard met erg
veel onvoorzienbare factoren rekening wor
den gehouden. Het is dan ook vaak moeilijk
een dergelijke prognose anders te beschou-
wen dan als een bepaalde visie op de toe-
komstige ontwikkeling van de financiele po-
sitie. Meestal bekijken wij vooral de eerste
twee jaar. Vaak zien wij dat er bij uitbreiding
weinig rekening wordt gehouden met aan-
loopmoeilijkheden Ik heb wel meegemaakt,
vertelt de heer Wientjes, dat de directie van
een goed lopend bedrijf wilde weten hoe de
zaak er nu eigenlijk voor stond, gelet op de
te verwachten ontwikkelingen. Er werd aan
een onafhankelijk bureau opdracht gegeven
een onderzoek in te stellen, waaruit be
paalde prognoses vQortkwamen. Op basis
hiervan kwam aan het licht dat de finan-
cieringsbehoefte in geval van uitbreiding zo
gigantisch zou zijn dat het bedrijf dit zelf
onmogelijk zou kunnen opbrengen. Zij zijn
toen bewust gaan kijken door wie zij zich
zouden willen laten overnemen.
Vaste criteria
Bij de beoordeling van de door het bedrijf
verstrekte balansen hanteren wij natuurlijk
enige vaste criteria. Zo wordt vooral gelet
op de rentabiliteit (de winstgevendheid van
het bedrijf), de solvabiliteit (het vermogen
van het bedrijf op tijd de schulden te beta-
len) en de liquiditeit (het vermogen om die
schulden binnen een korte termijn te voldoen).
Er worden wel eens normen gegeven waar-
aan deze gegevens moeten voldoen, maar
volgens de heer Wientjes heeft dit in de
praktijk met veel zin Er zijn nu eenmaal
geen umverseel vastgestelde maatstaven
waaraan leders balans of verlies- en winst-
rekening moet voldoen Alles blijft een kwes-
tie van beoordeling. Als wij alles cliche-
matig zouden kunnen afhandelen. zou de
computer ons werk zo kunnen overnemen
Het beoordelen, het wikken en wegen maakt
dat de menselijke factor altijd een belang-
rijke rol zal blijven spelen. Het komt bijna
nooit voor dat wij zuiver en alleen op die
cijfers kunnen afgaan meent de heer Wien
tjes.
Zekerheden
Dan spelen natuurlijk een belangrijke rol de
zekerheden die kunnen worden verstrekt.
Die zekerheden kunnen vele vormen aan-
nemen, zoals cessie van handelsvorderin-
gen, eigendomsoverdracht tot zekerheid van
handelsvoorraden en machines en hypo-
theek. Krediet moet in de eerste plaats zijn
gebaseerd op de financiele gezondheid van
een bedrijf. Je moet niet alleen een krediet
verlenen omdat het zo mooi is gedekt. Zelfs
bij een financieel gezond bedrijf wil je toch
wel zekerheden hebben, vooral als het risico
wat ongunstiger wordt beoordeeld. De ze
kerheden bieden slechts een waarborg voor
de bank om, wanneer de nood aan de man
komt, haar vorderingen op de kredietnemer
te incasseren. Soms worden geen zekerhe
den gevraagd, maar nemen wij genoegen
met een belofte. Wij kunnen dan, als die
situatie dat rechtvaardigt, met de client een
overeenkomst met zogenaamde negatieve
hypotheek clausule afsluiten. Hierbij ver-
plicht de client zich aan anderen geen hy
potheek te geven op zijn onroerende goed.
Een tweede vorm is een positief negatieve
hypotheekclausule waarbij het bedrijf zich
bovendien verplicht de bank hypotheek te
geven als de bank dat verlangt.
Bewaking
Als het krediet is verleend moet het wor
den ..bewaakt" In elk geval eenmaal per
jaar wordt het krediet aan een revisie on-
derworpen waarbij wordt bekeken, meestal
aan de hand van recente jaarcijfers, of het
verantwoord is het krediet te verlengen. De
ze revisie zal vaker per jaar plaatsvinden
wanneer het risico bij de kredietuitzetting
dat noodzakelijk maakt. Naast die revisie
speelt de dagelijkse bewaking door het kan-
toor waar het krediet loopt, een rol. Deze
bewaking kan op allerlei factoren betrekking
hebben: het erop toezien dat het krediet-
gebruik binnen de vooraf vastgestelde li-
miet blijft en dat, wanneer tot zekerheid van
het krediet de vorderingen zijn gecedeerd,
periodiek een opgave van de vorderingen
wordt verstrekt.
De revisie hangt samen met het karakter
van het rekening-courant-krediet, de meest
voorkomende vorm van kredietverlening
Deze soort kredieten zijn namelijk bijna al
tijd van dag tot dag opzegbaar, zowel voor
de bank als voor de kredietnemer.
In de praktijk valt het van dag tot dag op-
zeggen van bankkrediet nogal mee. Het
woord krediet is niet voor niets afgeleid van
het latijnse credere", vertrouwen. Wij ver-
trouwen er op dat de client zijn krediet te-
rugbetaalt en de client mag vertrouwen dat
zijn bank hem zijn krediet met ongemoti-
veerd opzegt Je ziet in de kranten wel eens
vette koppen staan Bedrijf in moeilijkhe-
den Bank draait kredietkraan dicht". Ik kan
u verzekeren, aldus de heer Wientjes, dat
daar in de meeste gevallen al heel wat aan
vooraf is gegaan. Wanneer wij zien dat het
helemaal de verkeerde kant dreigt op te
gaan met een bedrijf, dan schakelen wij een
speciale afdeling van de ABN in. Deze af-
deling gaat het betrokken bedrijf zeer nauw-
gezet begeleiden. Dat eist veel en persoon-
lijk contact.
Als bank behoor je nooit in de stoel van de
ondernemer plaats te nemen. Je kan hoog-
stens op de leuning gaan zitten, adviezen
geven, desnoods eisen stellen, maar daar
blijft het dan ook bij. Zolang er in een be
drijf geen bewindvoerder is aangesteld,
houdt de ondernemer het voor het zeggen.
Als er werkelijk een diepgaand verschil van
mening tussen een bank en een client be-
staat kan het bedrijf overigens, op ,grond
van recht van opzegging, altijd naa'r een
andere bank toegaan.
Registratie van particuliere kredieten
In Italie bestaat een instituut waar de deel-
nemende banken kunnen informeren naar de
persoonlijke en zakelijke kredieten van de
client In Nederland jjestaat zo'n instituut
alleen voor de particuliere kredieten zoals
persoonlijke leningen en huurkoop-financie-
ring. Alle particuliere kredieten staan geno-
teerd bij het Bureau Krediet Registratie in
Tiel Voor zakelijke kredieten is het in Ne
derland dus niet zo dat als een bank een
kredietaanvraag weigert de aanvrager bij
een andere bank automatisch de kous op
de kop krijgt Er bestaat wel een uitwisse-
ling van gegevens tussen Nederlandse ban-
ken voor zakelijke kredieten maar dan al
leen als het om een gezamenlijke financie
ring gaat. Een bank kan van mening zijn dat
een project te groot is om het risico alleen
te dragen en vraagt dan een andere bank
mee te doen. Maar dat gebeurt open en
bloot en de aanvrager van krediet wordt
daarvan van te voren op de hoogte gesteld.
Continuiteit primair
Je kunt je na dit alles afvragen. Waarom al
deze maatregelen, afspraken, "onderzoeken.
Waarom dit kostbare controle-apparaat De
heer Wientjes weet hierop een duidelijk ant-
woord te geven. Het hele stelsel van selec-
tie, van het vragen van zekerheden en het
opzeggen van krediet is in het leven geroe-
pen om en de bank en de aanvrager van
krediet voor teleurstellingen te behoeden.
Het percentage teleurstellingen voor de
bank is relatief heel klein. Het schommelt,
afhankelijk van de conjunctuur. Je kunt je
afvragen hoe hoog het zou zijn als wij al die
maatregelen niet namen. Voor ons is het
vooral een kwestie van continuiteit. Je bent
niet zo abrupt in je beslissingen. Een klant
die het vandaag slecht gaat, gaat het mis-
schien over een jaar een stuk beter. En
gesteund door dat vertrouwen moeten wij
als bank maar proberen zo goed mogelijk
ons werk te doen, des te groter zal de
goodwill zijn, die wij bij onze clienten ver-
krijgen
1 1
